6 Aralık 2016 Salı

Heznehez

Omer, 

Îro du roj e sparteka vîzeya dersa Araştırma Teknik ve Yöntemleri li serê min bûye bela. Mamoste pêşî tenê gotibû pêşkêşiyê bikin, dû re ji me spartekeke din xwest. Divê em sê meqaleyên kovarên hakemî peyda bikin ku yek li gor metoda nitel, yek li gor metoda nicel û yek jî li gor metoda karma be. Em ê van her sê meqaleyan berawird bikin û li gor van metodan şirove bikin. Min sê meqale piştî lêgerîneke demdirêj peyda kirin, lê min ew di ser re xwendin. Lê min ew berawird nekirin, tenê li gor wê metodê ew şirove kirin. Nitel û nicel xilas, karma hê maye. Ez bi tirkî van terman dinivîsim, da ku nebêjin ekrad van peyvan ji qûna xwe derdixin filan. Ez  kurmanciya van term û têgihên vê dersê ên zir ecêb ji xwendekarên piştî pêncî salên din re dihêlim. Îro ji ber vê spartekê ez neçûm dersa 'ewil. Lê esas dilê min jî tune bû biçim. 


Kes bi halê bargiranan nizane..

Duh min kitêbên konu anlatımlı û soru bankası yên Kpssê û kitêba pirsên 5 salên dawî yên Alesê wergirtin. Kitêb roja şemiyê hatibûn lê ji ber ku ez ne li malê bûm, kargovan ew şûn de biribûn. Duh min çû ew anîn, mîratino ne îşê giran bûn. Îja bifikire, ev tenê kitêbên Genel Kültür-Genel Yetenekê ne, hêj bi qasî vê yên Eğitim Bilimleri hene. Heyfa van çavan ku li ser van kitêban xirab dibin. Îmtihana Alesê ev meh e, lê min devê wê venekiriye. Ma ez ê çawa vekim, deh karan bi hev re dikim. Ev kitêb jî piştî wan deh karan tê ku dor bigihêje wan. Tu pismamê xwe dibînî Omer? Tu nabêjî ka ev Înanolo di çi halî de ye?

Omer can tu min aciz dikî gava dibêjî tu her bi kurmancî bixwîne ez jî her bi tirkî. Ji bo Xwedê, ez ê çima her bi kurdî bixwînim? Tu henekên xwe dikî? Ez ê bi kurmancî jî bixwînim, ez ê bi tirkî jî bixwînim. Ma ez dibêjim tu tenê bi kurmancî an jî bi tirkî bixwîne? Na, çima bêjim. Min kitêb meraq kir, heger tu bişînî belkî aciziya min hinek kêm bibe. Gava behs tê ser Ruşen Eşref Ünaydın û kitêba wî ya Diyorlar Ki ya hevpeyvînan, kitêba hevpeyvînan a Malmîsanij tê bîra min ku navê wê daniye Gotibûn Ku. Ez nikarim bibêjim Malmîsanij navê wê ji vir girtiye, lê wer xuya ye tesîra vî navî li ser çêbûye. Dibêjin ev kitêba Ünaydin gelekî girîng e ji bo dîroknasan, ji ber ku bi gelek kesên dîrokî yên dewra xwe re hevpeyvînan kiriye. Ji ber nebûna belgeyan û rojnivîsk û bîranîn û filan û bêvanan, ev hevpeyvîn bûne çavkaniyên yekem ji bo dîroknas û lêkolerên li ser wê dewrê xebitîne. Difikirim gelo, dê hevpeyvînên me kirî jî bibin çavkaniyên yekem ji bo dîroknas û lêkolerên siberojê. Gelo dê li çavkaniyan binivîsin inanolo.blogspot.com an jî perxudres.blogspot.com filan? 

Omer, tenê edebiyata tirkan, nivîskarên edebiyatê cîhanê bi çêr û heqaretên xwe malikê li hev mîrat kirine. Va ye lînkekê ji te re dişînim, belkî jî te xwendibe. çend sal berê min xwendibû û ez şaş mabûm. (http://www.sabitfikir.com/haber/yazarlarin-yazarlara-hakaretleri) Min gelekî dixwest vî tiştî di edebiyata me de bibînim, ji lewma carekê min ceriband ku tiştekî wilo bikim, lê civata me hêj ne hazirî vê yekê ye. Mesela bifikire Ehmedê Xanî ji bo Melayê Cizîrî van gotinan dike, bawer bike dê bi van gotinan mezintir bûya û me yê hêj bêtir jê hez bikira. Em dizanin navbera Apê Osman Sebrî bi gelek kesan re xirab bû dawiyê, lê xwezî me hin qerf û henekan di nivîsê wî de jî bidîtana. Mesela Cemîl Saîb di çîroka xwe ya Le Xewma (1925) de rexneyê li Şex Mehmûd û hikûmeta wî digire û bi awayekî ser girtî qerf û henekan jî pê dike. Helbet ev tam ne ew tişt e ku ez dixwazim. Min bihîst ku navbera Malmîsanij û Mehmed Uzun pir xirab bûye, di dema xwe de dilê hev gelekî hiştine û heta mirina Mehmed Uzun jî ev xeyda wan berdewam kiriye. Ez nizanim çima, lê gelekî meraq dikim. Hêvî ew e ku Malmîsanij bîranînên xwe binivîse û qala vê meseleyê jî bike. 

Tişta ku tu ji bo edebiyatê dibêjî, her wiha ji bo hemû qadên din ên huner û zanistê jî wisa ye. Ev bi du awayî çêdibe: Berzkirin an jî bêqîmetkirin. Ez bi xwe jî demekê ketim vê dafikê. Ser meselê, berhemeke ku me wextekê gelekî jê hez dikir, piştî demekê ji ber ku ji aliyê her kesî ve hat hezkirin û her kes behsa wê kir, ji aliyê gelek kesan ve hat gotin û xwendin, ji me re berhemeke ji rêzê hat ew berhem, me rûyê xwe jê bada, dilê me jê sar bû, êdî wer çêbû ku piştî demekê me henekê xwe pê kir, li civatan qeşmerî pê hat kirin. Lê di esasê xwe de ew berhem ne ku xirab bû me dev jê berda, lê ji ber ku ji aliyê gelek kesan hatibû hezkirin û ji aliyê civata bilind a xwende jî piştî demekê hatibû biçûkkirin û rexne lê hatibû kirin, me dev ji hezkirina wan berheman berda. Yanî ew gotina ku dibêjin, xwendevan (guhdar an jî temaşevan hwd.) qatilê metnê (muzîkê, filîmî hwd.) ye, kêm zêde rast e. Xwendevanê (guhdar, temaşevan hwd.) dilsoz divê tu carî ji bîr neke ku xweseriya berhemê heye. Gava berhemek hat nirxandin, divê ew berhem ji hemû nirxandinên din ên xwendevan û civatê bêrî, cuda û xweser bê nirxandin. Ne ku meriv berhemekê li gor nirxandinên civatê binirxîne. Ev ji bo hemû berheman derbasdar e, divê xwendevan nekeve wê xetayê -ku ez jî wextekê ketibûmê- ku li dû her berhemeke populerbûyî ji wê berhemê sar bibe û dev biavêjiyê. Ser meselê wextekê me gelekî ji strana Şemlê hez dikir, lê gelekê me piştî demekê gelek ji vê stranê aciz bûn, jê nefret kirin û dev avêtinê. Gelekên me, me xwe bi zanebûn an jî bê zanebûn xwe xapand ku ev straneke xirab e. Ji bo hin kesan dibe ku sedemek hebe ku ev straneke xirab be. Lê ji bo me tu sedem nîne. Ez ji bo xwe dibêjim û ji bo gelek hevalan jî di wê baweriyê de me, ji ber ku ev stran pir hat hezkirin û bi taybet ji ber ku ji aliyê keçik û kurikên me yên şoreşger ve hat hezkirin, me xwe ji stranê jî xeyidan û me xwe jê sar jî kir. Yek jî, me li xwe danenî ku em bi "komeke civatê" re ji heman stranê hez bikin. Yanî, me ji xwe re got, ew çi ne çi însan in ku ez jî weke wan ji heman stranê hez bikim. Çimkî li gor binehişê me, em kesên bijarte bûn û çênedibû ku zewqa me û yên din bibe yek. Ser meselê Janya ya Rênas Jiyan. Wextekê me gelek jê hez dikir. Lê piştî ku pir belav bû, gotineke ne xweş e lê ez bibêjim, piştî ku bû benîştê devê her kesî û kesê kurdîxwende nexwende tev de, hêdî hêdî em ji vê helbestê jî sar bûn. Di esasê xwe de em ne ji helbestê lê ji wan kesan sar bûn ku ji helbestê gelek hez dikirin. Li gor hizra binehişê me, ew kesên boş û beredayî bûn, ergen bûn, filan û bêvan bûn, loma çênedibû em bi wan re ji heman helbestê hez bikin. Ji ber vê yekê bêyî hemdê xwe em ji helbestê aciz bûn û tew me henekê xwe pê kir. Lê ev ne rêyeke rast e ji bo nirxandina helbestê an jî stranê. Heger îro ro em rûnin ser maseyê û vê helbestê bixwînin an jî li vê stranê guhdar bikin, lazim e em ji van hizrên xwe yên berê pak bibin û nirxandinên derveyî berhemê biqewirînin û bi dilekî paqij tenê li ser berhemê hûr bibin. Ev ji bo her berhemê wisa ye, ji bo helbestên Occo Mahabad jî ku bi ya min, me berhemên wî ne li gor hizra xwe lê li gor hizreke diyar a civatê nirxand. Tevî ku min tu kitêbên Occo Mahabad jî nexwendine, min jî henekê xwe pê kir wextekê û bi vê yekê re jî nemam, wekî gelek kesan, min bi çavekî biçûkdîtinê li wan kesan nihêrî, yên ku helbestên wî parve dikirin û diecibandin. Kesî jî nedigot, kero, çi ji te re ku kî ji çi hez dike, her kes dikare ji her tiştî jî hez bike. Êdî min ji xwe re gotiye, ez ê berhemekê tenê li gor hizra xwe binirxînim. Heger ji berhemekê hez bikim ez ê tenê li gor hizra xwe jê hez bikim, heger ji berhemekê jî hez nekim jî, ez ê tenê li gor hizra xwe jê hez nekim. Ne ku Omer jê hez dike an, Birûsk jê hez dike an, civat jê hez dike an. Ez ê tenê guh bidim hezkirin û nirxandina xwe. Ez te pîroz dikim Omer, niha hat bîra min, min tu carî ne bi devkî ne jî bi nivîskî dîtiye ku ketiyî vê dafikê. Gava te qala berhem û nivîskaran kiriye, her tim bi awayê normal nêzîkî wan bûyî û te guh neda nirxandinên derveyî. 

Omer, tu kengî bixwazî kerem bike were em bi hev re taştê, firavîn an jî şîveke xweş bixwin. Henek menek naxwazim. Min jî Kek Mêhdî bi xêra te li yazîxaneya te nas kir. Însanekî xweşbêj e, meriv ji gotin û qiseyên wî têr nabe. Cara din behsa çîroka Tîrkewên kiribû di nav sohbetê re. Carê min li bernameya wî ya gerê temaşe dikir. Welehîn helal be jê re, tu cih nema ku neçûyê. 

Çi tesadûfeke mezin. Min jî Diyarbekir Merwanileri ya Thomas Ripper dixwend. Li ber qedandinê ye. Ev berhem li dinyayê xebata herî berfireh e li ser Merwaniyan. Ez jî wisa difikirim. Avakarê xanedana Merwaniyan Bad İbn Dostikî ye. Bad 'ewil eşqiya û serokê çeteyekê ye li çiyê. Dû re bajaran bi dest dixe. Navê xanedaniyê ne bi navê wî lê bi navê zavayê wî Merwan hat naskirin ku bi xwişka wî re zewicî. Merwan ji malbateke giregir tê lê tesîra wî zêde nîne. Bavê Nasr ud-Dewle ye. Rast e ku kurd çûne heta Musûlê, lê ev jî rast e ku serê Bad İbn Dostikî di şerê Musûlê de hat jêkirin. Bad dixwaze ji şerê îqtidarê yê Musûlê îstifade bike û Musûlê bi dest bixe, qismekî Musûliyan daxwaz ji Bad dikin ku bajarê wan bigire. Bad bi şeş hezar eskerên kurd re êrîşî Musûlê dike. Lê dawiyê têk diçe. Gava ku hespan diguherîne û xwe ji ser hespekî diavêje ser hespekî din, lê nikare û dikeve erdê. Gava dikeve kemera milê xwe (köprücük kemiği) dişkîne û birîndar dibe. Ji ber ku nikarin wî bibin, xwarziyê wî ew li wir dihêle. Bad li meydana şer, ji aliyê Ukeyliyekî ku dixwaze wî bişêlîne tê kuştin. Ev Ukeyli piştî ku fam dike Bad kuştiye, vedigere tê serê wî jê dike û bi buhayekî mezin difiroşe Hemdaniyan. Dû re dest û piyê wî yê rastê jê dikin û dişînin Bexdayê, laşê wî yê mayî li deriyê qesra hukumdarê Musûlê bizmar dikin. Xelkê Musûlê gelekî hêrs dibin û daxwaz dikin ku bi awayekî heq, kefenkirî û bi duayan wî veşêrin. Li gor gelek dîroknivîsên wê dewrê, xelkê Musûlê gelek gelek ji Bad hez dikirin û li dû wî jî şînê girêdane. Rast e, serdema herî super serdema Nasr ud-Dewleyê xwarziyê Bad e. Mîrekî pir zîrek û jêhatî ye. Lê min navê İbn Bextişo nebihîstiye. Ecêb. 

Min pir dirêj kir pismam. Gava rûdinim ser kompîtirê pê re pê re fam dikim ku çiqas tişt hene ku em binivîsin. Lê şîv ji zû ve ye li benda min e. Ez biçim, bila sar nebe. 

Înanolo